Emerytura z ZUS – czy dla każdego?

Emerytura to podstawowe świadczenie pieniężne, które ma zabezpieczać naszą przyszłość. Chińska myśl mówi, że „jeden obraz wart więcej niż tysiąc słów” – dlatego chcemy przedstawić kilka przykładów, po których może nie będziecie spać spokojnie, ale za to pomyślicie o swojej przyszłości już dziś i zaczniecie odkładać na spokojną emeryturę – bo jeśli o emeryturę chodzi, to warto polegać na sobie i swoich własnych oszczędnościach.

Dlaczego w ogóle zajmujemy się oszczędzaniem na przyszłość? Oto kilka wybranych kwestii, które zmieniają się niezauważalnie na naszych oczach. Sytuacja się zmienia – państwowa emerytura z ZUS naszym dziadkom pozwalała zaspokoić potrzeby życiowe, ale dla młodych ludzi będzie niewystarczająca.

Na wysokość emerytury ma wpływ to, że ludzie dłużej żyją

Medycyna ma coraz większe sukcesy w ratowaniu życia, coraz skuteczniej walczy z epidemiami. Z jednej strony to dobra wiadomość, ale z drugiej… oznacza dłuższe okresy pobierania emerytury, w związku z czym potrzebne są coraz większe środki na jej finansowanie. Od kilkudziesięciu lat ludzie żyją coraz dłużej i ten trend utrzymuje się. Jeszcze w 2015 r. przeciętna długość życia wynosiła niewiele ponad 73 lata dla mężczyzn oraz ponad 81 lat dla kobiet. W 2050 r. wartości te mają wzrosnąć odpowiednio do ponad 82 lat i 87,5.

Źródło: GUS, Prognoza Ludności na lata 2014-2050, str. 105 i 106

Emerytura to porozumienie pokoleń

Polski system emerytalny, jak w wielu krajach na świecie, działa tak, że składki osób pracujących finansują świadczenia dla emerytów. Chociaż ten model nie jest idealny, to obecnie osoby pracujące są w stanie finansować emerytury. Jednak zarówno w Polsce, jak i na świecie trend jest niekorzystny – liczba emerytów rośnie w stosunku do osób osiągających dochody. W 2014 roku na 1 tys. pracujących Polaków przypadało ok. 209 emerytów, a w 2050 r. liczba ta ma wzrosnąć ponad dwukrotnie – do 519 osób. Jest to kolejny powód, dla którego – o ile nic się nie zmieni – świadczenia emerytalne będą coraz niższe.

A więc na jaką emeryturę możemy liczyć?

Ekonomiści szacują przyszłą emeryturę za pomocą tzw. „stopy zastąpienia”, która określa, o ile emerytura będzie niższa w porównaniu do ostatniego wynagrodzenia. Jeśli przyjmiemy, że przeciętne wynagrodzenie wynosi 4 800 zł, a przeciętna emerytura mężczyzny to 2 700 zł, to stopa zastąpienia wynosi ok. 56%. Dla kobiet wartość ta zwykle jest niższa, gdyż przeciętnie kobiety pracują krócej i korzystają z urlopów macierzyńskich (w marcu 2018 r. przeciętna emerytura wynosiła 1 817,75 zł dla kobiet i 2 717,09 zł dla mężczyzn).

Źródło wysokości emerytury: ZUS, Ewa Karczewicz, Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2018 roku., str. 17. Źródło wysokości wynagrodzenia: GUS, Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 16 października 2018 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w trzecim kwartale 2018 r.

Prognozuje się, że w najbliższych latach stopa zastąpienia, czyli relacja ostatniej pensji do pierwszej emerytury będzie nadal drastycznie spadać. Według badania OECD 2017, w 2060 roku (kiedy na emeryturę będą przechodzić obecni 20-latkowie) przyszły polski emeryt otrzyma symboliczną emeryturę „państwową” – ok. 38,6% swojego ostatniego wynagrodzenia.

Jak zapełnić tę różnicę pomiędzy ostatnią wypłatą a kwotą emerytury?

Sposobów na to, aby dobrze przygotować się finansowo na „jesień życia” jest bardzo dużo. Niektórzy wybierają tradycyjnie: oszczędności na lokatach, nieruchomości. Inni wykorzystują specjalnie do tego przygotowane rozwiązania, takie jak indywidualne konta emerytalne (IKE) czy indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) jest to wyjątkowa opcja na polskim rynku, która pozwala kumulować kapitał, a przy okazji korzystać z preferencji podatkowych. Przez kilkadziesiąt lat oszczędności podatkowe mogą urosnąć do wartości naprawdę istotnej dla budżetu!

Emerytura – ile trzeba oszczędzać? Przykłady

Sprawdźmy dwie symulacje regularnego odkładania oszczędności na IKZE z ulgą podatkową:

Wyliczenia poglądowe. Lata oszczędzania (okres pozostający do emerytury) – 40 lat, wypłaty przez 20 lat

Aby przez 20 lat mieć dodatkową emeryturę 1 000 zł, Janek odkłada co miesiąc 200 zł do ukończenia 65. roku życia. W tym czasie każdego roku „na osłodę” otrzymuje ulgę w PIT! Np. z tytułu wpłaty 2 400 zł w ciągu roku (200 zł miesięcznie) za 2018 rok ulga wynosi 432 zł (przy pierwszym progu podatkowym 18%) albo 768 zł (przy drugim progu).

Wyliczenia poglądowe. Lata oszczędzania (okres pozostający do emerytury) – 20 lat, wypłaty przez 20 lat.

Marcin będzie oszczędzał na dodatek do swojej emerytury o połowę krócej niż Janek. Już na pierwszy rzut oka nasuwają się oczywiste wnioski – pomimo dwukrotnie wyższych wpłat, na koniec jego oszczędności będą dużo niższe niż w przypadku Jana, również korzyść na podatku Belki nie będzie nawet w połowie tak wysoka. Ostatecznie także prywatny dodatek do emerytury będzie sporo niższy. Można pokusić się o stwierdzenie, że każdy rok bez oszczędzanie to czas stracony, trudny do nadrobienia.

Nadal jednak dodatek do emerytury (670 zł) jest wyższy niż wpłacane kwoty (400 zł), pomimo że akurat w przypadku Marcina tak się złożyło, że okres wpłat i wypłat jest równy – 20 lat. Zwróćmy też uwagę, że przy wpłacie na IKZE w wysokości 4 700 zł (400 zł co miesiąc), bieżąca ulga w PIT za 2018 rok jest odpowiednio wyższa: 864 zł (przy pierwszym progu podatkowym 18%) albo 1 536 zł (przy drugim progu).

Czas pozostały do emerytury to Twój atut!

Na jaką więc emeryturę może liczyć 25-latek? Przed Tobą jeszcze perspektywa kilkudziesięciu lat pracy, w tym czasie wiele może się wydarzyć. Ale jedna rzecz jest pewna – hojny system emerytalny to przeszłość. Liczyć się będzie tylko to, co sami zdołamy zaoszczędzić. Jest i dobra wiadomość – w dłuższym okresie możemy budować oszczędności relatywnie niższym kosztem niż osoby, które są starsze i zaczynają oszczędzać później.

Oszczędzanie na emeryturę – dlaczego trzeba?

Oszczędzanie na emeryturę już dziś może w znacznym stopniu poprawić jakość Twojego życia w przyszłości. Dowodzą tego alarmujące statystyki.

Według GUS w 2017 r. przeciętny miesięczny dochód na osobę w gospodarstwach domowych emerytów wyniósł 1 630 zł, a niemal 80% z tej kwoty pochłaniały stałe wydatki (źródło). Dlatego oszczędzanie na emeryturę trzeba zacząć jak najwcześniej aby mieć większą szansę na zgromadzenie satysfakcjonującego zaplecza finansowego przy niższych nakładach. Zwłaszcza, że już nawet 16-latek może odkładać pieniądze na poczet przyszłej emerytury, jeśli oczywiście uzyskuje dochody.

Oszczędzanie na emeryturę z IKE i IKZE: korzyści

Warto korzystać z rozwiązań, które funkcjonują na rynku od lat, są dobrze znane i oferują przy tym ciekawe bonusy finansowe i podatkowe. Jest to Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Oba konta mają to do siebie, że oszczędzanie na emeryturę i pomnażanie kapitału za ich pomocą przebiega na preferencyjnych warunkach:

Limit wpłat na IKE/IKZE

Obowiązują ustawowe roczne limity wpłat, których nie można przekroczyć. W 2018 roku limit IKZE wynosi 5 331,60 zł, a IKE – 13 329 zł. W przypadku kont emerytalnych z Esaliens pierwsza wpłata wynosi min. 1 000 zł, a każda kolejna – min. 100 zł.

Gdzie otworzyć IKE/IKZE i oszczędzać na emeryturę już dziś?

Konta emerytalne znajdują się w ofertach różnych instytucji finansowych, m.in. towarzystw funduszy inwestycyjnych, zakładów ubezpieczeń, banków. Ostatnie dane wskazują wyraźnie na wiodącą rolę TFI w otwieraniu nowych kont. W 2017 r. najwięcej IKE i IKZE otwarto w funduszach inwestycyjnych, podobnie było rok wcześniej. Według danych Komisji Nadzoru Finansowego w ubiegłym roku niemal 1 mln osób posiadało IKE, natomiast 700 tys. osób – IKZE. Wartość zgromadzonych w nich aktywów to 9,6 mld zł.

Oszczędzanie na emeryturę – podstawa prawna

Podstawą prawną prowadzenia IKZE jest ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1776). Podatek ryczałtowy w wysokości 10% pobierany jest od kwoty wypłaty z IKZE. W przypadku wcześniejszego zwrotu z IKZE, otrzymaną kwotę (wpłaty z uwzględnieniem zysków/strat) należy doliczyć do dochodu przy rocznym rozliczeniu PIT. Opodatkowanie zależy od indywidualnej sytuacji podatnika i może ulec zmianie w przyszłości.