IKE i IKZE – najważniejsze różnice, zalety oraz wady

Czym jest IKE?

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) to jeden z elementów tzw. III filaru emerytalnego, umożliwiający oszczędzanie na emeryturę. IKE działa na zasadzie dobrowolności, co oznacza, że każdy może zdecydować, czy chce z niego korzystać. Główną zaletą IKE jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki), pod warunkiem spełnienia określonych warunków:

– wypłata oszczędności odbędzie się po 60. roku życia (a w przypadku uzyskania uprawnień emerytalnych po 55. roku życia),

– wpłaty na konto były dokonywane przez co najmniej 5 lat albo co najmniej połowę wszystkich zgromadzonych pieniędzy wpłacono nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o ich wypłatę.

Zalety IKE

1. Brak podatku dochodowego po osiągnięciu wieku emerytalnego

Główna korzyść wypłaty środków z IKE po osiągnięciu wieku emerytalnego to całkowite zwolnienie z podatku dochodowego. Zgromadzony kapitał, wraz z zyskami, jest wolny od opodatkowania, co oznacza, że nie musimy oddawać państwu 19% (tzw. podatek Belki) od zysków uzyskanych z inwestycji. Tym samym nasza stopa zwrotu nie jest pomniejszona o jego wartość, co umożliwia większy zysk z ulokowanych aktywów.​

2. Możliwość różnych form inwestowania

IKE oferuje dużą elastyczność. Umożliwia inwestowanie środków w różnorodne produkty i instrumenty – od tradycyjnych rachunków bankowych po fundusze inwestycyjne czy rachunki maklerskie. Dzięki temu każdy może dostosować sposób inwestowania do swojego poziomu ryzyka i preferencji inwestycyjnych. IKE jest więc stosowane do „opakowania” swoich aktywów w konto zabezpieczające je od podatku od zysków kapitałowych.

3. Możliwość przekazania środków spadkobiercom

Inną istotną zaletą IKE jest możliwość przekazania zgromadzonych środków spadkobiercom. W przypadku śmierci osoby, która posiada IKE, zgromadzony kapitał trafia bezpośrednio do wskazanych przez właściciela IKE osób, które nie muszą płacić podatku dochodowego od przekazanych środków. Oczywiście, mając na względzie wspomniane warunki korzystania z IKE.​

4. Brak obowiązku wpłat

IKE to produkt dobrowolny, co oznacza, że nie ma obowiązku regularnego wpłacania środków. Konto może założyć każda osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat. Osoby, które zdecydują się na to rozwiązanie, mogą oszczędzać w dowolnych kwotach i w dowolnym czasie, co daje dużą swobodę finansową. Jedynym ograniczeniem jest corocznie ustalany limit wpłat.​

5. Możliwość elastycznego wypłacania środków

Chociaż głównym celem IKE jest oszczędzanie na emeryturę, środki można wypłacić w dowolnym momencie. Wypłata przed osiągnięciem wieku emerytalnego wiąże się jednak z obowiązkiem zapłacenia podatku od zysków kapitałowych (19%).

Wady IKE

1. Wysoki podatek przy wypłacie przed osiągnięciem wieku emerytalnego

Jeśli zdecydujemy się wypłacić środki z IKE przed osiągnięciem wieku emerytalnego, musimy liczyć się z 19% podatkiem od zysków kapitałowych. To może znacznie zmniejszyć zgromadzony kapitał. Dla osób, które potrzebują dostępu do środków wcześniej, to duży minus i ważny powód, by rozważyć inne opcje.

2. Brak ulgi podatkowej przy wpłatach

W przeciwieństwie do IKZE, IKE nie oferuje ulgi podatkowej przy wpłatach. Dlatego osoby, które szukają sposobów na obniżenie swoich bieżących zobowiązań podatkowych, mogą uznać IKE za mniej atrakcyjne w krótkoterminowej perspektywie, bo nie przynosi ono takich korzyści jak IKZE.

3. Koszty związane z prowadzeniem konta

Niektóre instytucje finansowe pobierają opłaty za prowadzenie IKE, takie jak opłaty administracyjne czy prowizje od transakcji. Te dodatkowe koszty mogą wpłynąć na efektywność inwestycji, szczególnie jeśli inwestujemy mniejsze kwoty.

4. Brak elastyczności w wyborze instytucji finansowej

W przypadku IKE, każda osoba może posiadać tylko jedno konto. Oznacza to, że nie ma możliwości dywersyfikacji środków między różne instytucje finansowe, co może ograniczać elastyczność w zarządzaniu swoimi oszczędnościami. ​Występuje jednak możliwość przenoszenia swojego IKE między podmiotami, natomiast nie można mieć więcej niż jednego konta w dyspozycji.

5. Limit rocznych wpłat

Kolejnym minusem IKE może być limit rocznych wpłat, który obecnie wynosi 23 472 zł. Dla podmiotów dysponujących większym kapitałem roczny limit wpłat może być pewnym ograniczeniem. Jednakże, co roku limit jest odpowiednio waloryzowany.

Czym jest IKZE?

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to kolejna opcja oszczędzania w ramach III filaru emerytalnego. IKZE oferuje dodatkowe ulgi podatkowe, które są dostępne już przy dokonywaniu wpłat. Osoby korzystające z tego rozwiązania mogą odliczyć wpłaty od podstawy opodatkowania, co skutkuje obniżeniem bieżącego zobowiązania podatkowego.

Zalety IKZE

1. Ulgi podatkowe przy wpłatach

IKZE oferuje korzyści podatkowe w momencie wpłat. Z każdej wpłaty do IKZE możemy odliczyć kwotę od podstawy opodatkowania, co zmniejsza nasze obciążenia podatkowe w trakcie oszczędzania. To może stanowić dobrą motywację do systematycznego odkładania pieniędzy na przyszłość, szczególnie dla osób, dla których przeszkodą jest długi horyzont czasowy (65 r.ż.) oraz zwolenników rezultatów „na teraz”.

2. Niższy podatek przy wypłacie po osiągnięciu wieku emerytalnego

Po osiągnięciu 65 roku życia wypłata zgromadzonych środków z IKZE podlega opodatkowaniu stałą stawką 10%. To znacznie korzystniejsza stawka niż standardowy podatek dochodowy (19%), który obowiązywałby w przypadku wcześniejszej wypłaty lub w innych formach inwestowania.

3. Dostosowanie do indywidualnych potrzeb

IKZE oferuje dużą elastyczność, jeśli chodzi o wybór formy inwestycji. Można inwestować w tradycyjne rachunki oszczędnościowe, fundusze inwestycyjne, a nawet na giełdzie. Dzięki temu każdy oszczędzający może dostosować swoje inwestycje do akceptowanego poziomu ryzyka i aktualnych preferencji.​

4. Możliwość przekazania środków po śmierci

Podobnie jak w przypadku IKE, środki zgromadzone na IKZE mogą zostać przekazane spadkobiercom w przypadku śmierci właściciela konta. Warto jednak pamiętać, że w przeciwieństwie do IKE wypłacając pieniądze z konta, spadkobierca zapłaci taki sam podatek, jaki zapłaciłby oszczędzający po osiągnięciu wieku emerytalnego, czyli zryczałtowany podatek w wysokości 10%.​

Wady IKZE

1. Wysoki podatek przy wypłacie przed czasem

Podobnie jak w przypadku IKE, wypłata środków z IKZE przed osiągnięciem wieku emerytalnego wiąże się z koniecznością zapłacenia podatku. W takim przypadku zapłacimy aż 19% podatku od zysków kapitałowych, co znacząco zmniejsza wartość naszej wypłaty. Dlatego warto rozważyć, czy w przypadku pilnej potrzeby nie lepiej sięgnąć po inne źródła finansowania, niż rezygnować z części zgromadzonych środków na IKZE.

2. Ograniczenia w dostępie do środków

Środki zgromadzone na IKZE są przeznaczone na cele emerytalne, co oznacza, że dostęp do nich jest ograniczony. Wypłata środków z IKZE jest możliwa dopiero po ukończeniu 65 roku życia, jeśli chcemy skorzystać z preferencyjnego opodatkowania. Dodatkowo, aby skorzystać z ulg podatkowych, należy dokonywać wpłat przez co najmniej 5 lat. Wypłata środków przed 65. rokiem życia wiąże się z faktem, że cała kwota podlega opodatkowaniu wg skali PIT (do 32%).

3. Podatek przy wypłacie

Chociaż IKZE oferuje ulgę podatkową przy wpłatach, to wypłata środków wiąże się z koniecznością zapłaty 10% zryczałtowanego podatku dochodowego, mimo dokonania jej po osiągnięciu wieku emerytalnego. Dla osób, które korzystały z wyższych stawek podatkowych w trakcie oszczędzania, ta stawka może wydawać się niewielką korzyścią.

4. Brak możliwości posiadania wielu kont

Każda osoba może posiadać tylko jedno IKZE. Ogranicza to możliwość rozdzielenia oszczędności między różne instytucje finansowe i wymaga starannego wyboru dostawcy konta.

5. Ograniczona elastyczność

IKZE jest produktem długoterminowym, co oznacza, że nie zapewnia takiej elastyczności w dostępie do środków jak tradycyjne konta oszczędnościowe. W przypadku nagłej potrzeby, pieniądze zgromadzone na IKZE mogą nie być dostępne bez utraty korzyści podatkowych.​ Warto również mieć świadomość, że w przypadku chęci wcześniejszej wypłaty funduszy z IKZE (przed ukończeniem 65. roku życia i przed upływem minimum 5 lat oszczędzania) musimy zrobić to w całości i jednocześnie zlikwidować konto.

6. Niższe limity wpłat

Maksymalna kwota wpłaty na IKZE w 2025 r. to 10 407,60 zł. Samozatrudnieni będą mogli wpłacić na IKZE nawet 15 611,40 zł.

IKE i IKZE – wybierz rozwiązanie dopasowane do Ciebie!

Zarówno IKE, jak i IKZE to skuteczne sposoby na budowanie oszczędności z myślą o przyszłości. Różnią się mechanizmami i korzyściami, dlatego przed wyborem warto zastanowić się, które z nich lepiej odpowiada naszym celom inwestycyjnym i aktualnym możliwościom.

Zobacz także:

• Jak i gdzie odkładać pieniądze na emeryturę? Wskazówki dotyczące oszczędzania
• Jak zarabiać na giełdzie? Praktyczny przewodnik dla początkujących inwestorów
• Nowe zasady rozliczania podatku od dochodów z funduszy inwestycyjnych – INSTRUKCJA PDF